Nếu thấy trẻ gái có dấu hiệu phát triển ngực, trẻ trai bắt đầu xuất hiện lông vùng dưới cánh tay là có thể kết luận, trẻ đã dậy thì sớm, tuy nhiên sự thật không phải như vậy. Dậy thì sớm rất khó chẩn đoán đối với ngay cả những chuyên gia trong lĩnh vực này.
Sự giáo dục của cha mẹ có vai trò vô cùng quan trọng đối với trẻ dậy thì sớm.
ThS.BS Trần Thu Nguyệt
Dưới đây là thông tin về các giai đoạn phát triển của tuổi dậy thì, vấn đề dậy thì sớm và các phương pháp điều trị để các bậc cha mẹ tham khảo.
1. Các giai đoạn phát triển tuổi dậy thì
Mỗi giai đoạn phát triển của tuổi dậy thì lại có những biểu hiện khác nhau ở nam và nữ. Các giai đoạn này được các nhà chuyên môn phát hiện và đánh giá thời gian xác định khác nhau, và hiện nay chúng còn được gọi là giai đoạn Tanner.
Giai đoạn Tanner 1
Giai đoạn 1 của tuổi dậy thì mô tả ngoại hình của trẻ trước khi xuất hiện bất cứ dấu hiệu nào của tuổi dậy thì. Vào cuối của giai đoạn này, não bộ mới bắt đầu gửi những tín hiệu đặc biệt cho cơ thể để chuẩn bị quá trình thay đổi.
Trong giai đoạn này, vùng dưới đồi bắt đầu tiết ra hormone giải phóng gonadotropin (GnRH). GnRH di chuyển đến khu vực tuyến yên – vùng nhỏ dưới não có khả năng tạo ra các hormone kiểm soát các tuyến khác trong cơ thể. Tuyến yên cũng là tuyến tiết ra 2 loại hormone là LH và FSH, giúp điều hòa, kích thích sự phát triển của tuyến sinh dục bao gồm buồng trứng và tinh hoàn một cách đồng bộ.
Các tín hiệu của não bộ có thể bắt đầu gửi các tín hiệu vào giai đoạn 8 tuổi ở trẻ nữ, hay tầm 9-10 tuổi ở trẻ nam. Tuy nhiên, sẽ không có bất cứ thay đổi nào có thể nhận ra trong thời điểm này.
Sự phát triển của các bộ phận cơ thể giai đoạn tuổi dậy thì
Giai đoạn Tanner 2
Giai đoạn 2 đánh dấu quá trình bắt đầu phát triển các thay đổi về mặt thể chất. Hormone bắt đầu gửi các tín hiệu đi khắp cơ thể.
*Trẻ nữ:
- Dấu hiệu đầu tiên có thể bắt đầu từ khoảng 9-11 tuổi. Những dấu hiệu có thể thấy sớm nhất như phát triển núm vú, gây ngứa hoặc cảm giác mềm. Đây là điều hoàn toàn bình thường. Việc phát triển vú cúng sẽ khác biệt về kích cỡ và tốc độ. Đôi khi bạn có thể thấy núm vú bên này lớn hơn hay nhỏ hơn bên kia. Vùng quanh núm vú (quầng vú) cũng nở ra và sẫm màu hơn.
- Một trong những dấu hiệu cũng rất dễ nhận ra là lông mu – phần lông trên môi âm đạo cũng bắt đầu mọc lên. Vùng tử cung cũng phát triển lớn hơn.
- Theo nghiên cứu, trẻ nữ có chỉ số BMI cao sẽ tiến triển giai đoạn này sớm hơn, và trẻ nữ da đen cũng sẽ phát triển sớm hơn trẻ nữ da trắng.
*Trẻ nam:
- Ở trẻ nam, dậy thì thường bắt đầu vào khoảng tuổi 11. Dấu hiệu đầu tiên có thể nhận ra là tinh hoàn và da quanh tinh hoàn (da bìu) bắt đầu nở to. Đồng thời, lông mu vùng quanh gốc dương vật cũng bắt đầu mọc lên.
Giai đoạn Tanner 3
Đây là giai đoạn các thay đổi thể chất xuất hiện rõ ràng.
*Trẻ nữ:
