Cây trái nổ có được gọi với tên khác là cây nổ, sâm đất, sâm tanh tách, tiêu khát thảo, tam tiêu thảo….Tên khoa học của cây trái nổ là Ruellia tuberosa, thuộc họ ô rô (Acanthaceae).
Cây trái nổ là một loại cây thân thảo sống lâu năm. Cây có hoa đẹp màu tím và nở gần như quanh năm. Cây có chiều cao trung bình khoảng 20 – 50cm, chỉ một số cây cao đến 80cm. Rễ mọc thành củ, màu vàng nâu và có hình dạng tròn dài. Thân thẳng, có lông, phình rộng ở đốt mang lá, khi thân còn non có tiết diện vuông. Lá mọc đối xứng, hình bầu dục có gốc thon và đầu tù. Hoa của cây trái nổ mọc ở ngọn hoặc nách lá, thường có 5 cánh, màu xanh tím và kích thước khá lớn. Quả nang, khi chín màu đen. Quả nổ ra các hạt tròn, dẹt sau khi tiếp xúc với nước.
Cây trái nổ có thể thu hoạch quanh năm. Khi thu hái chỉ cần nhổ cả cây mang về, sau đó dùng nước rửa sạch loại bỏ bụi bẩn, thái nhỏ rồi phơi khô để sử dụng.
Thành phần hóa học của cây trái nổ
Cây quả nổ bao gồm các dược chất và khoáng chất như glycine, leucine, valin, tyrosin. Ngoài ra, trong thân rễ của cây còn chứa các thành phần như campesterol, stigmasterol, lupeol, sitosterol, hentriacontane.
Tác dụng của cây trái nổ đối với sức khỏe
Ngăn ngừa oxy hóa: Rễ cây Nổ đã được nghiên cứu và cho thấy tác dụng chống oxy hóa, giúp chống lại các gốc tự do trong cơ thể.
Kháng khuẩn: Tất cả các bộ phận của cây Quả nổ đều nhận thấy tác dụng kháng khuẩn đáng kể. Vì vậy, cây được dùng trong điều trị các bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu, răng miệng…
Hỗ trợ ngăn ngừa ung thư: Kết quả chiết xuất từ thân và lá của cây cho thấy tác dụng chống lại tình trạng ung thư gan. Bên cạnh đó, chiết xuất methanol từ thân cây trái nổ còn có tác dụng chống ung thư vú.
Hạ đường huyết: Theo nghiên cứu chiết xuất methnolic từ toàn cây trái nổ có tác dụng làm giảm lượng đường huyết trên thỏ.
Bảo vệ dạ dày: Kết quả nghiên cứu trên chuột cho thấy chiết xuất nước từ rễ của cây trái nổ là hoạt chất Bergenin có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày, chống tình trạng loét dạ dày.
Tăng cường chức năng hệ tim mạch: Chiết xuất Bergenin từ cây trái nổ dùng trên chuột ghi nhận khả năng ổn định nhịp tim. Bergenin cũng có tác dụng làm giảm lipid trong m.áu, phòng tránh tình trạng xơ vữa động mạch ở một số con chuột thực nghiệm bị chứng tăng lipid m.áu.
Ngoài ra, hạt của cây trái nổ thường được dùng bên ngoài để trị vết thương, nứt nẻ da và mụn nhọt. Thông thường sẽ đun nước rửa bên ngoài hoặc tán bột sử dụng bên ngoài.
Thân và rễ để dùng làm thuốc bổ, trị viêm loét dạ dày, tá tràng, sỏi thận, sỏi bàng quang. Bên cạnh đó, bộ phận này còn có khả năng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường, đau nhức răng, cảm mạo và huyết áp cao.
Một số lưu ý khi dùng cây trái nổ chữa bệnh
Nước sắc từ rễ cây trái nổ còn được dùng như một loại thuốc phá thai. Vì vậy, phụ nữ mang thai không được dùng loại thuốc này.
Khi dùng nước sắc từ rễ cây cần chú ý về liều lượng và thời gian để tránh việc đi tiểu nhiều lần, vì thuốc có tác dụng lợi tiểu làm ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc. Tránh dùng thuốc vào buổi tối, vì gây ra tiểu đêm.
Việc dùng thuốc này để điều trị cao huyết áp hay tiểu đường không thể thay thế các loại thuốc dùng hàng ngày. Chính vì thế, vẫn phải duy trì dùng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý ngưng dùng thuốc.
Loại rau nhìn tưởng cây dại lại là “thần dược” chống viêm, bảo vệ cơ thể
Không chỉ chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất, loại rau này còn cung cấp chất chống oxy hóa tăng cường khả năng chống viêm và bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.
Rau chân vịt hay còn gọi cải bó xôi, rau bina, là một loại cây thân thảo, họ dền, có nguồn gốc từ khu vực Trung Đông của Trung Quốc.
Loại rau này có hình trứng đầu nhọn, mặt lá xuất hiện 3 đường gân trông giống như chân vịt, mép lá có hình răng cưa thưa.
Rau chân vịt tươi.
Cũng giống như các loại rau ăn lá khác, rau chân vịt cũng chứa nhiều thành phần dinh dưỡng như vitamin, chất xơ và một số khoáng chất phong phú nên thường được dùng để chế biến nhiều món ăn bổ dưỡng, có lợi cho sức khỏe.
Ngày nay, rau chân vịt được trồng phổ biến ở các nước Đông Nam Á và Tây Nam Á. Tại Việt Nam, loại rau này được trồng nhiều nhất ở Đà Lạt và một số tỉnh phía Bắc như Quảng Ninh, Hà Nam, Hà Nội,…
Tuy rau chân vịt và rau mồng tơi có nhiều điểm tương đồng. Nhưng đây là hai loại rau hoàn toàn khác nhau. Hình dáng lá rau chân vịt và rau mồng tơi đều có hình hơi dẹt, màu xanh bóng. Thân của 2 cây rau này đều nhẵn nên rất dễ nhầm lẫn.
Hiện nay, rau chân vịt đang có giá dao động khoảng từ 30.000 – 50.000 đồng/kg (giá cập nhật vào tháng 11/2021). Tuỳ vào từng thời điểm, địa điểm mà giá thành sẽ có sự thay đổi.
Bạn có thể tìm mua loại rau này ở các điểm chợ, cửa hàng thực phẩm, siêu thị hoặc mua online trên các trang thương mại điện tử trên thị trường.
Giống như các loại rau xanh thông thường, rau chân vịt có thể dùng để nấu món luộc, món xào, món canh, ăn sống và làm nước uống như: sinh tố rau chân vịt, rau chân vịt xào tỏi, canh rau chân vịt, salad,… Món nào cũng ngon và chứa nhiều thành phần dinh dưỡng tốt cho sức khoẻ.
Rau chân vịt xào tỏi.
Lợi ích ăn rau chân vịt thường xuyên
Giàu các chất vitamin
Rau chân vịt hay còn gọi là cải bó xôi, bina có chứa các vitamin và chất chống oxy hóa giúp bảo vệ khỏi các bệnh mạn tính và tăng cường sức khỏe của não, tim mạch và mắt.
Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, ba chén rau bina sống cung cấp khoảng 20 calo, ít hơn một gam chất béo, hai gam protein, ba gam carbohydrate và hai gam chất xơ.
Mặc dù có ít calo nhưng rau chân vịt lại chứa nhiều chất dinh dưỡng. 1/3 cốc cung cấp hơn 300% giá trị trung bình hàng ngày cho vitamin K. Loại rau lá xanh cũng cung cấp hơn 160% và 40% giá trị trung bình hàng ngày cho vitamin A và C, tương ứng.
Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, vitamin K và A hỗ trợ xương chắc khỏe và vitamin C giúp chữa lành vết thương.
Loại rau này cũng chứa 45% giá trị trung bình hàng ngày đối với folate, một loại vitamin B giúp hình thành các tế bào hồng cầu và DNA. Nó cũng cung cấp sắt, magie, kali, canxi và một lượng nhỏ vitamin B.
Rau chân vịt nấu thịt nạc.
Tốt cho não bộ
Rau chân vịt là một lựa chọn tuyệt vời cho những người bị suy giảm thần kinh hoặc nhận thức. Rau chân vịt có chứa rất nhiều kali. Đây là một loại dưỡng chất thiết yếu cho sức khỏe não bộ, giúp tăng lưu lượng m.áu lên não, tăng khả năng tập trung và hoạt động thần kinh.
Có thể ngăn ngừa lão hóa
Các chất axit alpha-lipoic có trong rau chân vịt là một chất chống oxy hóa giúp làm giảm lượng đường trong m.áu và tăng độ nhạy insulin; từ đó làm giảm nhẹ nhiều biến chứng nguy hiểm ở bệnh nhân đái tháo đường.
Ăn rau chân vịt thường xuyên có thể ngăn ngừa ung thư
Rau chân vịt có nhiều chất dinh dưỡng như folate, tocopherol và chlorophyllin. Đây là những chất dinh dưỡng có trong việc điều trị và bảo vệ bệnh nhân ung thư, bao gồm: ung thư bàng quang, ung thư tuyến t.iền liệt, ung thư gan và phổi.
Giúp xương khớp chắc khỏe hơn
Rau chân vịt cung cấp một nguồn cung cấp vitamin K dồi dào, có lợi cho quá trình tổng hợp canxi của cơ thể và giúp hình thành hệ xương chắc khỏe.
Ăn rau chân vịt giúp cải thiện thị lực
Beta-carotene trong rau chân vịt có thể giúp ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt vitamin A, ngứa mắt, loét giác mạc và khô mắt. Ngoài ra, lutein và zeaxanthin có trong có trong loại rau này cũng là những chất chống oxy hóa mạnh, giúp đôi mắt ngăn ngừa được những tác động có hại của tia UV lên mắt.
Các nhà khoa học cũng khuyên không nên nấu loại rau chân vịt trong một thời gian dài ở nhiệt độ cao. Ảnh minh họa.
Những lưu ý “vàng” khi ăn rau chân vịt
Rau bina có vị ngọt, tính mát, có tác dụng bổ m.áu. Nghiên cứu y học hiện đại cho thấy, rau bina là loại rau có hàm lượng protein cao, ngoài chứa nhiều caroten và sắt, nó còn là nguồn cung cấp vitamin B6, axit folic và kali tuyệt…
Nên chần nước sôi trước khi ăn
Thông tin trên tờ Sohu, rau bina là một trong những loại rau theo mùa trên bàn ăn của mọi người. Trước khi xào rau bina, hãy trụng qua nước sôi, có thể loại bỏ axit oxalic có trong rau bina. Chỉ bằng cách loại bỏ axit oxalic, cơ thể mới có thể hấp thụ canxi trong rau bina. Nếu không, nó không chỉ ảnh hưởng đến hương vị mà còn làm giảm dinh dưỡng.
Rễ rau bina rất giàu chất dinh dưỡng, chứa cellulose, vitamin và khoáng chất.
Biết cách ăn cả rễ rau chân vịt để tốt cho sức khỏe
Khi người ta chọn rau bina, họ có thói quen vứt bỏ gốc rau. Trên thực tế, rễ rau bina rất giàu chất dinh dưỡng, chứa cellulose, vitamin và khoáng chất. Ăn rau bina với gừng có tác dụng phòng bệnh tiểu đường
Tuy nhiên, khả năng giảm lượng đường trong m.áu bằng rau bina là hạn chế và nó thường được sử dụng trong quá trình phòng ngừa tăng đường huyết.
